Το ψαχτήρι του κακομοίρη...

Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2005

Εντέλει...

Διάβασα το δεύτερο μέρος της τριλογίας περί πολυτονικού στο Περιγλώσσιο, και αυτό που μου έμεινε (το οποίο είναι και εν μέρει το τελικό συμπέρασμα του συγγραφέα) είναι πως, ξέχωρα απο το ιδεολογικό εφαλτήριο των απολογητών του πολυτονικού και της καθαρεύουσας το οποίο έχει την βάση του σε κατεξοχήν εθνικιστικές-φασιστικές ιδεοληψίες περί παγκόσμιου γλωσσικού μεγαλείου και ανυπέρβλητης εθνικής κληρονομιάς, όσον αφορά το καθαρά επιστημονικό σκέλος του ζητήματος, το όλο ζήτημα δεν είναι παρά μια φούσκα, καθώς δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα απολύτως σοβαρό ή έστω στοιχειώδες επιστημονικό επιχείρημα το οποίο να υποστηρίζει μια ενδεχόμενη επαναφορά του πολυτονικού συστήματος...

3 σχόλια:

Φοινικιστής είπε...

Συνομιλούσα σε ένα άλλο blog με έναν ανόητο, που υποστηρίζει το πολυτονικό. Δεν θα του κάνω διαφήμιση και δεν θα παραθέσω τα λόγια του, γιατί χρειάζονται πολλή επεξεργασία, αφού γράφει στο πολυτονικό... Θα μεταφέρω απλώς τις απαντήσεις που του έδωσα:

1. Οι γλωσσικές αναζητήσεις και περιπλανήσεις είναι για τους ειδικούς και για μερικούς ακόμη που ενδιαφέρονται για τη γλώσσα. Η κοινή πείρα είχε δείξει τότε ότι οι μαθητές αντιμετώπιζαν δυσεπίλυτα προβλήματα με το πολυτονικό και έκαναν φριχτά λάθη. Οι δύο κατηγορίες που ανέφερα παραπάνω μπορούν ασφαλώς να απολαμβάνουν αυτή την αναζήτηση.

2. Στην ορθογραφία υπάρχουν λιγότερα προβλήματα. Τα προβλήματα που αφορούν το σύστημα τονισμού είναι ασυγκρίτως περισσότερα. Δεν είναι σωστό να ωθούμε έναν συλλογισμό στα άκρα. Ο Τριανταφυλλίδης δεν υποστήριζε την κατάργηση της ιστορικής ορθογραφίας γενικά, αλλά την κατάργησή της ως προς το σκέλος του συστήματος τονισμού. Η ιστορική ορθογραφία δεν πρέπει να καταργηθεί και η φωνητική π.χ. γραφή δεν μπορεί να καθιερωθεί και για άλλους λόγους, εντελώς πρακτικούς, που όμως δεν είναι καθόλου αμελητέοι. Υπάρχει πλουσιότατη γραμματεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αυτή έχει αποτυπωθεί με ελληνικούς χαρακτήρες. Τυχόν καθιέρωση π.χ. του λατινικού αλφαβήτου θα προκαλούσε ένα αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ της «νέας» και της παραδοσιακής ορθογραφίας και θα οδηγούσε τους μαθητές σε σύγχυση. Άρα, και για πρακτικούς λόγους δεν συμφέρει να καταργήσουμε την ιστορική ορθογραφία. Οι πρακτικοί λόγοι δεν είναι αμελητέοι ούτε ταυτίζονται με την κακώς εννοούμενη χρησιμοθηρία.

3. Ακόμη και να επαναφέρουμε το πολυτονικό στις «αυτούσιες» αρχαίες λέξεις, δεν είναι καθόλου εύκολο να «συνεχίσουμε» στις άλλες. Οι αντιφάσεις στο εσωτερικό του πολυτονικού συστήματος ως προς τις άλλες λέξεις είναι τέτοιες, που καθιστούν αντιεπιστημονικό το πολυτονικό. Έχει δίκιο ο Τριανταφυλλίδης, όταν μιλάει για άγονα αδιέξοδα.

4. Το παράδειγμα με το τηλέφωνο είναι διαφορετικό. Εννοείται ότι θα γράψουμε με η το τηλέφωνο και όλες τις λέξεις που έχουν το τηλε- ως πρώτο συνθετικό για ετυμολογικούς λόγους. Η ιστορική ορθογραφία αντανακλά την προφορά της γλώσσας σε προηγούμενη φάση της. Και σε λέξεις με ελληνικά στοιχεία, που όμως που δημιουργήθηκαν από ξένους, όπως το τηλέφωνο, θα αποδοθεί με η το πρώτο συνθετικό τηλε- . Εννοείται αυτό. Αν όμως γράψω ούζο με περισπωμένη, είναι σαν να δέχομαι ότι σήμερα το ου είναι μακρό. Γιατί λοιπόν να γραφεί με περισπωμένη; Πότε γεννήθηκε αυτή η λέξη; Η ετυμολογία της είναι βέβαιη; Πότε μπήκε στο λεξιλόγιο της Ελληνικής; Όταν μπήκε, λειτουργούσαν οι κανόνες της Αρχαίας; Τέτοια ερωτήματα προκύπτουν για αμέτρητες λέξεις και φυσικά οι απαντήσεις εκκρεμούν. Είναι δυνατόν να ανοίξουμε τέτοια θέματα; Δεν βγαίνει άκρη. Και, ακόμη και αν οι ειδικοί καταλήξουν κάπου, ο καημένος ο μαθητής θα έχει οδηγηθεί σε πλήρη σύγχυση.
Αναφέρθηκε η γραφή Σακεσπήρος με περισπωμένη. Γιατί περισπωμένη; Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει ο κανόνας της Αρχαίας Ελληνικής; Για μία ξένη λέξη;

5. Με τον Κριαρά σε άλλα συμφωνώ και σε άλλα διαφωνώ. Με τον Γιανναρά διαφωνώ σε όλα τα γλωσσικά, γιατί πολύ απλά ο άνθρωπος δεν ξέρει. Το άρθρο του Κριαρά το έχω διαβάσει εδώ και χρόνια. Και θυμάμαι ένα απόσπασμα, που είναι ολόσωστο:


«Όσο για την απόφανσή του ότι η γλώσσα μας και η γραφή της «κρατήθηκαν ανέπαφες τετρακόσια ολόκληρα χρόνια στην Τουρκοκρατία», αυτή δείχνει πόσο απληροφόρητος είναι για τη γλωσσική και την ορθογραφική ατασθαλία που απαντά σε πάμπολλα κείμενα, και παλαιότερα και της Τουρκοκρατίας αν εξαιρέσει κανείς κείμενα ξεχωριστών λογίων της εποχής, που κατέχουν τα μυστικά της γλώσσας είτε αρχαΐζοντας είτε γράφοντας απλούστερο λόγο. Ο κ. Γιανναράς δεν έχει, φαίνεται, ιδέα από τα δεινά που πέρασε και η γλώσσα και η γραφή της στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αφού κάνει λόγο για γλώσσα και γραφή που έμειναν ανέπαφες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Είναι γνωστό σε όσους έχουν μελετήσει το σχετικό θέμα πόσο υποκειμενικά και αυθαίρετα γράφονταν η νέα ελληνική τον περασμένον αιώνα. Σε μεγαλύτερο βαθμό έφτανε η αυθαιρεσία παλαιότερα και πάλι από τη γραφίδα διαβασμένων της εποχής. Αν προσεγγίσομε τώρα γραπτά απαίδευτων της Τουρκοκρατίας, θα διαπιστώσομε την ανικανότητά τους να αποδώσουν γραπτώς τους φθόγγους της γλώσσας ή και να διαχωρίσουν ακόμη τις λέξεις».

http://abnet.agrino.org/htmls/Z/Z009.html

Φοινικιστής είπε...

Και κάτι που δεν ξέρει ο πολύς κόσμος: ο γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζιδάκις, υποστηρικτής της ιστορικής ορθογραφίας σε απόλυτο βαθμό, το 1929 εισηγήθηκε την κατάργηση των τόνων. Η ανακοίνωσή του δεν έχει δημοσιευθεί επίσημα, αλλά υπάρχει σε μορφή περίληψης στην εφημ. Εστία (24 Φεβρουαρίου 1929, αριθμός φύλλου 12.369). Είναι κι αυτό, νομίζω, ένα επιχείρημα για την αποσύνδεση ή τη μη ταύτιση πολυτονικού-ιστορικής ορθογραφίας. Θα επανέλθω, αν χρειαστεί, με αναλυτικότερα στοιχεία.

Ανώνυμος είπε...

το οποίο είναι εν μέρει το τελικό συμπέρασμα του συγγραφέα

Όχι εν μέρει, αυτό ακριβώς είναι το συμπέρασμά μου :-). Ευχαριστώ για το σχόλιο.