Το ψαχτήρι του κακομοίρη...

Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2006

Θεσσαλονίκη, Πόλη των Φαντασμάτων...

Το είχα δει πρώτη φορά πριν απο 2 χρόνια, στην πρώτη σελίδα του Amazon. Δεν περίμενα πως θα μεταφραζόταν. Και σήμερα το είδα στην προθήκη της Πρωτοπορίας: "Θεσσαλονίκη, Πόλη των Φαντασμάτων: Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι 1430 - 1950", του Mark Mazower, εκδόσείς Αλεξάνδρεια.

Θεσσαλονίκη λοιπόν. Η πόλη που για 5 αιώνες υπήρξε το κέντρο 3 μεγάλων θρησκειών στα Βαλκάνια. Η Μητρόπολη των Πολιτισμών. Έλληνες, Βούλγαροι, Αλβανοί, Τούρκοι, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι. Και μετά ήρθε το Εθνικό Κράτος... και σήμερα βλέπεις Ρώσους, Αλβανούς, Γκανέζους, Νιγηριανούς, Γεωργιανούς, Κινέζους, Ουκρανούς. Μόνο που σήμερα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Ίσως κάποιοι να παρεξηγήθηκαν όταν έγραφα τις προάλλες πως η Θεσαλλονίκη σήμερα είναι το προπύργιο των ακροδεξιών φασιστών και χουντοβασιλικών. Ίσως και να έκανα λάθος. Ο καιρός θα δείξει. Αναρωτιέμαι όμως: Τι θυμάται η πόλη απο το παρελθόν της; Τι θυμάται απο μια ιστορία 5 αιώνων συγκατοίκησης και μίξης με τους "άλλους"; Τι έχουν να πούνε σήμερα τα μουσουλμανικά και τα εβραϊκά μνημεία στους σύγχρονους κατοίκους της πόλης, και τι είναι πρόθυμοι να ακούσουν και να μάθουν οι σημερινοί Θεσσαλονικιοί απο την ιστορία της πόλης τους?

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Γόνιμα ερωτήματα φίλε από το δάσκαλο-φίλο μου [συγγραφέα αυτού του σημαντικού έργου].
Γέλιο που θα ρίξει απόψε όταν του στείλω μαίηλ πως αποτέλεσε και αντικείμενο ποστ στην ελληνική μπλογκόσφαιρα..

Αταίριαστος είπε...

Πολύ φοβάμαι ότι η απάντηση στις τελευταίες ερωτήσεις είναι: τίποτα.
Πολύ το φοβάμαι.

Artanis είπε...

Αυτό που πρέπει να μάθει η Θεσσαλονίκη, πρέπει να μάθει η Ελλάδα όλη. Μπορεί να είναι προπύργιο, αλλά δεν παύει να είναι απλώς ένα χαρακτηριστικό δείγμα στατιστικής. Υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές, που λέμε; Ε, ένα τέτοιο πράγμα...

Ανώνυμος είπε...

Δε διαφωνώ. Άλλωστε προσωπική μου εκτίμηση είναι πως η Θεσσαλονίκη για τους ακροδεξιούς είναι απλά η backdoor για την είσοδο στα "μεγάλα σαλόνια" της πρωτεύουσας...

Ανώνυμος είπε...

Το πρόβλημα με τη Θεσσαλονίκη είναι ότι, ενώ στις αρχές του αιώνα έδειχνε ότι θα εξελιχθεί σε μητρόπολη, σήμερα φαίνεται να έχασε το τραίνο. Είναι λιμάνι, και η ενδοχώρα ήταν μισό αιώνα αποκλεισμένη. Κι όταν άνοιξε δεν ανταποκρίθηκε. Η πόλη ως πόλη δεν θυμάται γιατί στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα η οικονομική, και κατά συνέπεια η πνευματική της ζωή, επιβραδύνθηκαν για ιστορικούς λόγους. Η μνήμη της δυναμικής που είχε λόγω των Εβραίων στις αρχές του αιώνα πονάει.

Οι Έλληνες πήραν τη Σαλονίκη σαν ένα καινούριο παιχνίδι. Και το έσπασαν σχεδόν αμέσως (η πυρκαγιά και πολλά άλλα). Και μην έχοντας ποιον να κατηγορήσουν γι' αυτό προσωποποιούν το φόβο και τον πόνο στον μπαμπούλα του Αθηνοκεντρικού κράτους, και στρέφονται στους τοπικιστές πολιτικούς.

Γι' αυτό και ο Σουφλιάς, καλώς ή κακώς είναι αδιάφορο, φτιάχνει την υποθαλάσσια. Λέει: κοιτάχτε, εδώ είμαστε, δε σας ξεχάσαμε. Και γι' αυτό δεν δίνει δεκάρα για τις αντιρρήσεις. Ξέρει ότι θα τον λατρέψουν γιατί τους παρηγορεί ότι θα το φτιάξει το παιχνίδι.

Ανώνυμος είπε...

Μανωλακηηηηηηηηηηηηη! Σταματα πια με αυτό το μαραφέτι το WoW!!!! Θα χαλάσεις τα μάτια σου πασακα μου!!!
Φτάνει πια! Αυριο πάλι!

Ανώνυμος είπε...

Salonique,Madre d`Israel

Ανώνυμος είπε...

θεσσαλονικη 3000 χρονια ιστορια
του Αλεξανδρου η χωρα

Ανώνυμος είπε...

θεσσαλονίκη 3000 χρόνια ένδοξη ιστορία
... του Αλεξάνδρου η χώρα

michalis είπε...

η πολη της καρδιας μας.λυπηρο να δεξιοκρατειται

Ανώνυμος είπε...

Από τη Μονή Βατοπεδίου στη Μονή Λαζαριστών


To Μπιλμπάο δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μία βαρετή γκρίζα βιομηχανική άχρωμη, άσχημη και άγευστη πόλη. Μετά την κατασκευή του Μουσείου Γκουγκενχάϊμ έγινε ένας δημοφιλής προορισμός για όσους επισκέπτονται την Ισπανία.

Η Θεσσαλονίκη από την πλευρά της είναι μία όμορφη πόλη γεμάτη μνημεία και με θαυμάσια Μουσεία. Ανατολικά της έχει την μαγευτική Χαλκιδική, πιο δίπλα το Αγιο Όρος. Δυτικά της έχει την Βεργίνα, το Δίον. Παρ΄ όλα αυτά, και παρ΄ ότι έχει διατελέσει πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, η τουριστική της κίνηση είναι κάτω του μετρίου. Το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών της, είτε είναι από τις διπλανές χώρες για να ψωνίσουν στην Τσιμισκή, είτε από τους γύρω νομούς για να παίξουν στο καζίνο, είτε μαμάδες για να δούνε τα παιδάκια τους που σπουδάζουνε, είτε επισκέπτες της έκθεσης, η οποία δυστυχώς κατά κοινή ομολογία έχει μεταβληθεί σε απερίγραπτο τσαντίρι και φθίνει συνεχώς.
Θα αναρωτηθείτε γιατί η παράλληλη αυτή αναφορά; Προσδεθείτε.
Πριν από λίγο καιρό, σε διεθνές συνέδριο, κάποιος συνδαιτημών πολύ χαμηλών τόνων, ο οποίος αποδείχτηκε εκ των κορυφαίων Σκανδιναυών δημοσιογράφων επί θεμάτων πολιτισμού και τέχνης, είπε σε έλληνα σύνεδρο. Είστε εντελώς περίεργοι εσείς οι Έλληνες. Έχετε την Ολυμπία, τους Δελφούς, την Ακρόπολη, τη Βεργίνα, την Κνωσσό και τόσα άλλα, αλλά έχετε και κάτι που επίσης είναι μοναδικό στον κόσμο, περιζήτητο και ανυπολόγιστης πολιτιστικής αξίας. Όταν ο έλληνας έκπληκτος, ερώτησε τι είναι αυτό, η απάντηση ήταν « Τη Συλλογή Κωστάκη» και συνέχισε. Το Μπιλμπάο από τη μία μέρα στην άλλη, μεταμορφώθηκε σε πολιτιστικό κέντρο, με το μουσείο Γκουγκενχάϊμ. Εσείς την έχετε τουλάχιστον θαμμένη»
Για όσους δεν γνωρίζετε, η συλλογή Κωστάκη αποτελείται από 1275 έργα και αντικέιμενα αριστουργηματικής ρωσικής πρωτοπορίας, κονστρουκτιβισμού και σουπρεματισμού. Να μην μπούμε σε αισθητικές λεπτομέρειες, αλλά να σταθούμε στην ουσία. Η συλλογή αυτή αφού βολόδερνε επί σειρά ετών, κατέληξε στη Μονή Λαζαριστών, η οποία υποτίθεται πως είναι ένα ακόμη μουσείο μοντέρνας τέχνης της Θεσσαλονίκης,.
Βρίσκεται στη Σταυρούπολη, όπου η Μονή μετατράπηκε σε ένα γουστόζικο μεν μικρό Μουσείο, δύο ορόφων στη μέση του πουθενά , φτιαγμένο στη μικρόνοη λογική του κάθε χωριό και στάδιο. Δεν έχουμε τίποτα με τη Σταυρούπολη, ούτε με το Μουσείο, αλλά οφθαλμοφανώς δεν κάνει, και κυρίως η συλλογή θάφτηκε κυριολεκτικά, αφού δεν έχει χώρο να εκτεθεί και όταν ελάχιστο μέρος της εκτίθεται, αυτό γίνεται για λίγες βδομάδες. Κοινώς Αίσχος.
Ο υπογράφων, τέσσερις φορές προσπάθησε να δει τη συλλογή αλλά ήταν αδύνατον διότι δεν εκτίθετο, ούτε καν ένα μικρό μέρος της. Ρώτησα την υπάλληλο, αν έχει επισκέπτες το Μουσείο και μου απάντησε πολλούς. Μου είπε δε να δώσω το e mail μου για να με κρατούν ενήμερο. Την ρώτησα αν ξένοι έρχονται να δουν την Συλλογή Κωστάκη, και εάν βρίσκουν τη συλλογή άφαντη, και η σιωπή της προς απάντηση μου. Είμαι βέβαιος πως δεν ήρθαν να δουν ελληνική Αβάντ Γκάρντ, αλλά διάβασαν στους οδηγούς πώς εκεί εκτίθενται μοναδικά αριστουργήματα της σύγχρονης τέχνης. Λες κι αν οι ξένοι δώσουν το e mail τους θα μπορέσουν να δουν τη συλλογή, αν και πότε αποφασίσει η Μονή Λαζαριστών να την εκθέσει.
Αναρωτήθηκε λοιπόν ο κουτός Σκανδιναυός γιατί δεν την προβάλουμε, ούτως ώστε και η Θεσσαλονίκη να μεταβληθεί εν μια νυκτί σε πολιτιστικό κέντρο παγκοσμίου βεληνεκούς.
Αλήθεια τόσο δύσκολο είναι; Ασφαλώς και όχι. Αλλά βλέπετε η τέχνη δεν φέρνει ψήφους. Αντίθετα μεγαλόπνοες ιδέες όπως η Υποθαλάσσια (που ευτυχώς δεν έγινε) και το τερατώδες εξαμβλωματικό δημαρχείο, κατέλαβαν δικαιωματικά θέση στο πάνθεον μιας ανόητης μεγαλομανίας.
Και τώρα τι γίνεται, που δεν υπάρχει φράγκο στα δημόσια ταμεία; Για όσους πραγματικά αγαπούν την Θεσσαλονίκη, έχω να προτείνω τα κάτωθι.
Συστήστε αμέσως ένα μη κερδοσκοπικό κοινωφελές σωματείο, με την συμβολική επωνυμία
« Ανάδειξη». Στόχος η ανάδειξη της 'Συλλογής Κωστάκη'.
Μαζέψτε υπογραφές νυχθημερόν, απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στήστε τραπεζάκια έξω από τα Μουσεία, να υπογράφουν και οι ξένοι. Από βιβλιοπωλεία για να ξεκουνήσει λίγο και ο πνευματικός κόσμος Κάπως έτσι σώθηκαν οι πολυκατοικίες αρχιτεκτονικά διαμάντια, κάτω από την Ακρόπολη. με τις υπογραφές των επισκεπτών της Ακρόπολης και του Ηρωδείου.
Βάλτε λίγο νερό στο κρασί σας, όσον αφορά τον τρόπο ανάδειξης της Συλλογής και της πόλης. Τι εννοώ..
Προτείνετε το έργο να ανατεθεί απ ευθείας σε έναν κορυφαίο διεθνούς βεληνεκούς αρχιτέκτονα. Ας βάλει το ΤΕ Θεσσαλονίκης εκατό, διακόσια ονόματα σε μια γυάλα και ας τραβήξει κλήρο. Ασχημα θα μας έπεφτε να το φτιάξει ο Frank Gehry, η ο Sir Rogers, ή η Zaha Hadid ;
Την αμοιβή τους ας την πληρώσει ο ΟΠΑΠ, τα ΕΛΠΕ, ο Τιτάν ας βάλει τα τσιμέντα, η ΕΤΕΜ τα κουφώματα, η Χαλυβδουργική ας δωρήσει τα σίδερα και δεν ξέρω ποιος άλλος, μεγαλοβιομήχανος, μεγαλοεπιχειρηματίας, μεγαλοεφοπλιστής, θέλει να συμμετάσχει.
Για την κατασκευή του κτηρίου, δεν είναι κακή ιδέα να είναι συγχρηματοδοτούμενο. Όποια εταιρεία κατασκευάσει το Μουσείο, ας το εκμεταλλευτεί για πενήντα χρόνια. Δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Εκτός κι αν προτιμάμε η συλλογή να μένει θαμμένη, οπότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Αν τέλος πάντων επικρατήσει ότι ένα συγχρηματοδοτούμενο μουσείο δεν είναι ιδεολογικά ορθόν, υπάρχει και άλλη λύση.
Ως κράτος για την ενέργεια μας στηρίξαμε την Ρωσία. Όχι μόνο παίρνουμε αέριο, αλλά πήραμε και κάπου τετρακόσια στρατιωτικά οχήματα. Ένα από τα αντισταθμιστικά ωφελήματα ας είναι να χορηγήσει η Gazprom, η Lukoil, η Rosneft, και άλλοι ρώσοι μεγιστάνες. Στο κάτω κάτω μιλάμε για αγνή ρωσική τέχνη. Αν με εντολή Πούτιν βάλει ο καθένας τους από 10-20 εκ. ευρώ μαζί με τους δικούς μας, τα βρήκαμε τα λεφτά σιγά σιγά. Θα είναι η καλύτερη διαφήμιση και για τη Ρωσία
Όσο για το που θα ανεγερθεί το Μουσείο, δόξα τω Θεώ, υπάρχει χώρος άπλετος. Είτε να γκρεμιστούν κάποια τσαντίρια της έκθεσης και να ενοποιηθεί ο χώρος με τα παραπήγματα της ΕΡΤ επί της Αγγελάκη. Έτσι κι αλλιώς απ΄ ότι μαθαίνουμε η ΕΡΤ θα μετακομίσει. Προσωπικά προτιμώ το κέντρο της Πόλης. Αλλά υπάρχουν και τα στρατόπεδα που θα αξιοποιηθούν.
Για να μη μακρυγορούμε, αν θέλουμε να στηρίξουμε τον τουρισμό της χώρας από τη μία και την Θεσσαλονίκη κάνοντας την πραγματικό πόλο έλξης, κάτι πρέπει να γίνει επειγόντως. Ας μην χαθεί στιγμή. Ανακαλύψαμε το οικονομικό έγκλημα της Μονής Βατοπεδίου, ας μην συνεχιστεί άλλο και το πολιτιστικό έγκλημα που διαπράτεται με όχημα τη Μονή Λαζαριστών