Το ψαχτήρι του κακομοίρη...

Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2005

Open minded, συνέχεια...

Ο φίλος J95 σχολιάζει στο προηγούμενο topic:
"Νομίζω ένας καλός συμβιβασμός για να είσαι open minded είναι ο εξής:
1) *Ακούμε* τα πάντα, δηλαδή δεν απορρίπτουμε τίποτα a priori.
2) Δεχόμαστε αυτά που μπορούν να αποδειχθούν.
3) Απορρίπτουμε αυτά που μπορούν να απορριφθούν.
4) Για όλα τα υπόλοιπα (π.χ. "υπάρχει Θεός;", "κάνει ήχο ένα δέντρο που πέφτει στο έρημο δάσος;", "υπάρχει μετά θάνατον ζωή" κλπ) μπορούμε να δεχόμαστε ό,τι θέλουμε, αρκεί αυτό να το κρατάμε *μέσα* μας και να μην προσπαθούμε να το επιβάλλουμε ή να το πουλήσουμε ή να το χρησιμοποιήσουμε για να ελέγξουμε τους άλλους".

Θα μείνω λίγο στο πρώτο, αυτό που λέει "*Ακούμε* τα πάντα, δηλαδή δεν απορρίπτουμε τίποτα a priori" και θα πω τα εξής: Μια αναγνώστρια του James Randi του στέλνει ένα mail όπου μέσες άκρες του λέει πως στην διεύθυνση http://www.alternativescience.com/randi%27s-letter.htm δημοσιεύεται μια απαντητική επιστολή του Randi, στην οποία ο ίδιος, με άκομψο τρόπο, απορίπτει την αίτηση ενός ατόμου για το βραβείο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων (Το James Randi Foundation δίνει 1 εκατομμύριο δολάρια σε οποιον αποδείξει μέσω ελεγχόμενου πειράματος πως διαθέτει "ιδιαίτερες" δυνάμεις). Η αναγνώστρια επικρίνει τον Randi, υποστηρίζοντας πως πρέπεινα "ακούμε τα πάντα, δηλαδή να μην απορίπτουμε τίποτα a priori". Ο Randi λοιπόν, απαντά ως εξής: "Μάλιστα, Λοιπόν, ορίστε ένα ερώτημα για εσάς κα. Χάσεμπι. Αν είχατε ένα site το οποίο ελέγχει την εγκυρότητα διάφορων παράξενων αιτιάσεων, θα δεχόσασταν να ερευνήσετε την περίπτωση κάποιου ατόμου που υποστηρίζει πως μπορεί να πετάξει κουνώντας απλά τα χέρια του; Θα ελέγχατε τις αιτιάσεις ενός ατόμου που υποστηρίζει πως μπορεί να διεγείρει σεξουαλικά μια γυναίκα, κοιτώντας απλά την φωτογραφία της; Τις αιτιάσεις κάποιου που υποστηρίζει πως είναι Θεός; Αν κάποιο άτομο υποστήριζε πως ΕΙΝΑΙ ο Ρίτσαρντ Νίξον, να το δεχόσασταν; και τι θα λέγατε αν κάποιο άτομο υποστήριζε πως μπορεί να εισπνεύσει αέριο Zyclon B τουλάχιστον για 15 λεπτά, και να επιβιώσει; Τι θα λέγατε ακόμα αν κάποιος σας έλεγε πως αυτός και ο αδελφός του κάνουν τον Ήλιο να ανατέλει κάθε πρωί; ή αν κάποιος σας έλεγε πως δεν έχει φάει τροφή εδώ και αρκετά χρόνια; ή καποιος που δηλώνει πως κανένα λιοντάρι δεν πρόκειται να του επιτεθεί και να τον δαγκώσει;"

Εδώ λοιπόν τίθεται ένα ζήτημα. Αν δεχτώ εξορισμού πως θα ακούω τα πάντα και δεν θα απορρίπτω τίποτα a priori, θα πρέπει να δέχομαι "επι την αρχής" τις αιτιάσεις κάποιου που δηλώνει πχ πως μπορεί να πέσει απο την ταράτσα ενός δωδεκαόροφου κτιρίου χωρίς να πεθάνει ή να σπάσει τα κόκκαλα του. Ή τις αιτιάσεις κάποιου που δηλώνει πως μπορεί να επικοινωνεί με τους νεκρούς, ή με τους αγγέλους, ή με τους δαίμονες, ή με τις νεράϊδες, ή με τον Θεό τον ίδιο.

Αν άραγε αποκλείσω a priori το ενδεχόμενο να μπορεί κάποιος να μεταμορφώνεται σε λύκο κάθε φορά που έχει πανσέληνο, είμαι close minded; ή αν απορρίψω a priori το ενδεχόμενο να μπορεί κάποιος να μου πει τι ακριβώς θα μου συμβεί στις 12 το μεσημέρι την επόμενη Παρασκευή, "διαβάζοντας" το χέρι μου, τα χαρτιά, το κατακάθι του καφέ, τα άστρα;

Μήπως τελικά με το να καταργούμε εντελώς το a priορι, καταργούμε εντελώς κάθε έννοια πρωταρχικής κριτικής σκέψης; Αν για παράδειγμα ρίξει βροχή το απόγευμα, θα πρέπει (για να είμαι open minded) να δώσω ίσες πιθανότητες στο να την έριξε ο Θεός για να ποτίσει τα σπαρτά, και στο να αποτελεί συνέπεια του γεγονότος ότι χειμώνα έχουμε, λογικά θα βρέξει κάποια στιγμή; ή ακόμα καλύτερα: θα πρέπει να δώσω ίσες πιθανότητες στο να προκάλεσε σεισμός το tsunami στην Ασία, να προκάλεσε πυρινική δοκιμή των ΗΠΑ το tsunami, και να προκάλεσε ο Θεός το tsunami για να τιμωρήσει τους άθεους ασιάτες; Αν αποκλείσω a priori την τρίτη πιθανότητα, είμαι close minded;

2 σχόλια:

J95 είπε...

Νομίζω ότι παρεξηγήθηκα:
Η απόρριψη τέτοιων εξωφρενικών ισχυρισμών δεν είναι a priori. Απλά οι εξωφρενικοί ισχυρισμοί (π.χ. "μπορώ να πετάξω κουνώντας τα χέρια μου") έρχονται σε κατάφωρη αντίφαση με έναν τεράστιο όγκο συσσωρευμένης, ελεγμένης και γενικά αξιοπρεπούς εμπειρίκής γνώσης.

Το ότι η απόρριψη είναι ζήτημα ελάχιστων δευτερολέπτων δε σημαίνει ότι είναι a priori. Το ότι ενδεχομένως βαριόμαστε εμείς οι έξυπνοι άνθρωποι να εξηγήσουμε στον πυροβολημένο που τα πιστεύει τις αρχές της μισής Φυσικής και τα χιλιάδες πειράματα που αποδεικνύουν το αντίθετο του ισχυρισμού του, επίσης δε σημαίνει ότι η απόρριψη είναι a priori ή χωρίς τεκμηρίωση. Απλώς όλα γίνονται implicitly και πολύ γρήγορα (κάτι που αδυνατούν να αντιληφθούν οι πυροβολημένοι και εκλαμβάνουν ως a priori απόρριψη).

Από εκεί και πέρα, το πόση ενέργεια θα ξοδέψεις για να απορρίψεις έναν εξωφρενικό ισχυρισμό, είναι καθαρά θέμα της συγκεκριμένης περίπτωσης. Ο ισχυρισμός "είμαι εσύ" ας πούμε απορρίπτεται πάρα πολύ εύκολα και σχεδόν αμέσως και δεν υπάρχει κανένας λόγος να κάτσεις να εξηγήσεις στον πυροβολημένο ότι κάνει λάθος, από τη στιγμή που το λάθος του είναι τόσο προφανές που θα έπρεπε να το είχε αντιληφθεί ο ίδιος αν είχε ψάξει σοβαρά να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του.

Αλλά το απόλυτο minimum της ενέργειας που πρέπει να ξοδέψει κανείς για να απορρίψει ή να δεχθεί έναν ισχυρισμό, είναι να τον ακούσει. Τουλάχιστον τηλεγραφικά. :)

Αν το δεις μαθηματικά το θέμα, οι μόνες a priori παραδοχές που χρειάζονται για ένα εξ ολοκλήρου επιστημονικό σύστημα σκέψης, είναι ότι ισχύει η αριστοτελική λογική και ότι ισχυρισμοί χωρίς δυνατότητα αντικειμενικής επαλήθευσης/διάψευσης (ακριβέστερα: επαλήθευσης/διάψευσης από πολλές υποκειμενικές οπτικές γωνίες) είναι άχρηστοι.

Οτιδήποτε άλλο a priori, συμπεριλαμβανομένης της απόρριψης εξωφρενικών ισχυρισμών, είναι περιττό και εν τέλει λάθος.

Ανώνυμος είπε...

OK, τώρα σε έπιασα. Λοιπόν, υποθέτω πως θα συμφωνήσω μαζί σου...